Wprowadzenie:
Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją, obchodzony corocznie w dniu 23 lutego, kiedy to pracownicy ochrony zdrowia i inni autorzy, starają się podnieść świadomości ogółu społeczeństwa na temat depresji, wspierania zrozumienia i promowania zdrowia psychicznego. Dzień ten stanowi okazję do obalenia stereotypów, zachęcenia do otwartych rozmów i zmobilizowania wysiłków na rzecz destygmatyzacji kwestii zdrowia psychicznego. Depresja jest powszechnym i złożonym zaburzeniem psychicznym, które dotyka miliony ludzi na całym świecie. Może wystąpić u osób w każdym wieku, bez względu na status społeczny i płeć.
Zrozumienie depresji:
Depresja to coś więcej niż tylko uczucie smutku; to zaburzenie zdrowia psychicznego (a nie choroba psychiczna!), które może negatywnie wpływać na myśli, emocje i codzienne funkcjonowanie każdego z nas. Szacuje się, że w Polsce na depresję choruje ok. 1,2 mln osób. Dane NFZ wskazują, że w 2021 r. świadczenia z rozpoznaniem głównym lub współistniejącym depresji udzielono 682 tys. osobom. Przejawia się ona w różnych formach i objawach, m.in. od uporczywego smutku (apatia) po utratę zainteresowania zajęciami (anhedonia), brak sił i energii do życia (anergia), zmiany apetytu i wzorców snu oraz trudności z koncentracją uwagi. Przyczyny depresji są wielopłaszczyznowe i obejmują czynniki genetyczne, biologiczne, środowiskowe i psychologiczne. Istnieją liczne hipotezy, próbujące objaśniać przyczyny depresji. Jedną z nich jest hipoteza zapalna depresji, w której w dużym skrócie postuluje się istotny udział stanu zapalnego w patogenezie depresji. Stan zapalny, jak wiadomo może być wywołany wieloma czynnikami, w tym niezdrową dietą – zawierającą dużą ilość produktów przetworzonych, cukrów prostych, czy tłuszczy nasyconych oraz tłuszczy -trans.
Globalne obciążenie depresją:
Depresja jest główną przyczyną niepełnosprawności na całym świecie, dotykając ludzi w każdym wieku, z różnych środowisk i o różnym statusie społeczno-ekonomicznym. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) ponad 264 miliony ludzi na całym świecie cierpi na depresję, a częstość występowania tego schorzenia stale rośnie. Obciążenie ekonomiczne i społeczne związane z depresją jest znaczne, co ma wpływ na produktywność, relacje i ogólne samopoczucie. Depresja jest bardzo częstą przyczyną absencji w pracy i zwolnień lekarskich.
Przełamywanie stygmatyzacji:
Jednym z głównych wyzwań związanych z depresją jest utrzymujące się piętno związane ze zdrowiem psychicznym. Piętno może powstrzymywać osoby przed szukaniem pomocy, utrudniać wsparcie społeczne i utrwalać błędne przekonania na temat chorób i zaburzeń psychicznych. Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją ma na celu przełamanie tych barier poprzez wspieranie otwartych rozmów, kwestionowanie stereotypów i promowanie empatii.
Promowanie wiedzy na temat zdrowia psychicznego:
Edukacja odgrywa kluczową rolę w zwalczaniu stygmatyzacji związanej z depresją. Promując wiedzę na temat zdrowia psychicznego, osoby mogą lepiej zrozumieć oznaki i objawy depresji, rozpoznać, kiedy ktoś może się z nią zmagać i zaoferować wsparcie. Szkoły, miejsca pracy i społeczności mogą przyczynić się do edukacji w zakresie zdrowia psychicznego, aby stworzyć zdrowe, odpowiednie środowiska, w których priorytetem jest dobre samopoczucie, prawidłowe relacje społeczne, zdrowie, w tym zdrowie psychiczne.
Rola polityki:
Polityka danego kraju jest potężnym narzędziem w walce z depresją na skalę globalną. Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją służy jako katalizator działań politycznych, które mają na celu m.in. zwiększanie finansowania inicjatyw w zakresie zdrowia psychicznego i promowanie badań nad skutecznymi metodami leczenia zaburzeń i chorób psychicznych. Politycy, rzecznicy praw pacjenta i inni urzędnicy pracują nad tym, aby zdrowie psychiczne było zintegrowane z systemami opieki zdrowotnej, a osoby borykające się z depresją miały dostęp do odpowiednich zasobów i wsparcia. W dobie obecnych czasów na pierwszy plan wysuwa się opieka środowiskowa nad pacjentem psychiatrycznym.
Wpływ COVID-19 na zdrowie psychiczne:
Trwająca pandemia COVID-19 zaostrzyła wyzwania związane ze zdrowiem psychicznym, a na całym świecie odnotowano zwiększony poziom stresu, lęku i depresji. Lockdowny, izolacja społeczna, niepewność ekonomiczna i strach przed chorobą odbiły się na samopoczuciu psychicznym ludzi. Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją jest okazją do uznania tych wyzwań, podzielenia się strategiami radzenia sobie z nimi i wzmocnienia znaczenia wsparcia zdrowia psychicznego w tych trudnych czasach.
Zachęcanie do otwartych rozmów:
Tworzenie środowiska wspierającego otwarte rozmowy na temat zdrowia psychicznego ma kluczowe znaczenie dla zmniejszenia stygmatyzacji. W Światowym Dniu Walki z Depresją zachęca się osoby i organizacje do dzielenia się osobistymi historiami, angażowania się w dyskusje i korzystania z platform mediów społecznościowych w celu podnoszenia świadomości. Wspierając kulturę otwartości i zrozumienia, możemy przyczynić się do przełamania barier, które powstrzymują ludzi przed szukaniem pomocy.
Poszukiwanie profesjonalnej pomocy:
Chociaż powszechna świadomość i edukacja są niezbędne, poszukiwanie profesjonalnej pomocy przez indywidualną osobę, która zmaga się z problemami natury psychicznej, niejednokrotnie jest kluczowym krokiem w walce z depresją. Specjaliści zajmujący się zdrowiem psychicznym, w tym terapeuci, doradcy, psycholodzy, coach’e i psychiatrzy oraz specjaliści innych dziedzin medycyny, odgrywają kluczową rolę w zapewnianiu skutecznego leczenia i wsparcia. Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją podkreśla znaczenie łatwiejszego dostępu do usług w zakresie zdrowia psychicznego i zachęca do szukania pomocy bez obawy przed osądem, czy innymi, często stereotypowymi, negatywnymi konsekwencjami.
Budowanie odporności i systemów wsparcia:
Budowanie odporności psychicznej, dbanie o zdrowie i sprawność ciała – zgodnie z łacińską sentencją mens sana in corpore sano, odpowiednia higiena snu, dbanie również o właściwą suplementację (np. witaminą D3) są ważnymi aspektami w kontekście zdrowia psychicznego i jego utrzymania.. Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją promuje rozwój silnych systemów wsparcia w rodzinach, społecznościach i miejscach pracy. Dbając o więzi rodzinne, przyjaźnie, zapewniając wsparcie emocjonalne i promując praktyki “self-care”, osoby przeżywające trudności psychiczne, w tym cierpiące na depresję mogą lepiej radzić sobie z wyzwaniami życia codziennego.
Wnioski:
Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją to dobra okazja na wyraźne przypomnienie, że zdrowie psychiczne jest kwestią niezwykle ważną i sprawą globalną, która wymaga wspólnych wysiłków społeczeństw. Starając się lepiej zrozumieć osobę cierpiącą z powodu depresji, okazując empatię i odpowiednie, aktywne działanie, przełamując stygmatyzację, opowiadając się za zdrowiem psychicznym i wspierając otwarte rozmowy, możemy stworzyć świat, w którym osoby borykające się z depresją czują się skutecznie wspierane, wzmacniane i mają dostęp do potrzebnych im zasobów. Wspólnie możemy dążyć do przyszłości, w której zdrowie psychiczne będzie traktowane z większym priorytetem, a negatywny wpływ depresji na nasze życie i życie ludzi wokół nas zostanie istotnie zredukowany.
