Morsowanie – wpływ na funkcjonowanie ludzkiego organizmu

Dlatego każde formy hartowania naszego organizmu sprzyjają naszej odporności, gdyż dochodzi do intensywnego pobudzania  ośrodka termoregulacji i tym samym do utrzymywania homeostazy organizmu.

Morsowanie w ostatnim czasie stało się bardzo popularnym wyzwaniem. Obecnie w Polsce dość spora grupa ludzi regularnie decyduje się na korzystanie z kąpieli w odkrytych zbiornikach wodnych w okresie zimowym.  Już wiele lat temu człowiek wykorzystywał działanie zimna i ciepła w celach leczniczych. Twierdzi się, że taka forma rekreacji wpływa pozytywnie na funkcjonowanie całego organizmu człowieka. 

Morsowanie: WPŁYW WYCHŁODZENIA ORGANIZMU

Ponieważ morsowanie staje się coraz bardziej popularną dyscypliną sportową, musimy wziąć pod uwagę zarówno ryzyko, jak i korzyści płynące z pływania w zimnej wodzie. Należy zaznaczyć, że  forma ta jest bardzo stresującym stanem fizjologicznym dla naszego ciała.

Korzyści płynące z morsowania:

• W kilku badaniach opisano pozytywny wpływ na układ sercowo-naczyniowy kąpieli w zimnych akwenach. Efektem tego jest spadek częstości tętna oraz ciśnienia krwi. W warunkach tych, dochodzi do skurczu krwionośnych naczyń obwodowych w organizmie człowieka. Poprawia się krążenie w narządach wewnętrznych i w tkankach organizmu. Dochodzi także do obniżenia stężenia homocysteiny, jednego z czynników rozwoju chorób serca.
• Wpływ na układ hormonalny. Zaobserwowano spadek stężenia trójglicerydów, a także zwiększenie wrażliwości tkanek na insulinę oraz obniżenie stężenia noradrenaliny i jednocześnie wzrost stężenia kortyzolu.
• Pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne. Wykazano, że regularne morsowanie doprowadziło do poprawy ogólnego samopoczucia, ze względu na wzrost stężenia  katecholamin, pływanie w zimnej wodzie mogłoby być pomocne w leczeniu depresji, ponieważ dochodzi do aktywacji układu współczulnego i tym samym zwiększenia stężenia noradrenaliny i β-endorfiny, co skutkuje natychmiastową poprawą nastroju po każdej kąpieli oraz  trwałym i stopniowym zmniejszaniem objawów depresji.
• Dochodzi do zwiększenia odporności organizmu, poprzez wpływ na hematologię immunologiczną (zwiększa się liczba leukocytów i immunoglobulin). Z powodu zimna znacznie wzrósł poziom leukocytów we krwi, dzięki czemu możemy przypuszczać, że doszło do zmniejszenia częstości infekcji dróg oddechowych.
• U Morsów, którzy regularnie korzystają z zimnych kąpieli obserwuje się zwiększoną tolerancję na zimno.

Pomimo wielu korzyści płynących z pływania w zimnej wodzie, istnieje też kilka dowodów na to, że ten ekstremalny sport może być potencjalnie szkodliwy.

Podczas pływania ważne jest, aby zdawać sobie sprawę z potencjalnych zagrożeń sercowych i płucnych, które wynikają z narażenia na zimno. Należy zauważyć, że termoneutralna temperatura człowieka wynosi około 37 ° C, a długotrwałe zanurzenie w wodzie o temperaturze poniżej 35 ° C może powodować hipotermię, ponieważ ciepło ciała jest oddawane do otoczenia. Reakcje na zimno uzależnione są od tempa chłodzenia. Jeżeli zimnem działa się zbyt gwałtownie na przykład w warunkach krioterapii, to w komórkach organizmu mogą tworzyć się kryształki lodu, prowadząc do ich śmierci.

Jednak w przypadku kontrolowanej kąpieli w warunkach zimowych jest to niemożliwe. W chorobach naczyń, które prowadzą do ich obkurczenia, stosowanie zimna jest przeciwskazane. Choroba Raynauda jest schorzeniem związanym z chorobami tkanki łącznej. Zastosowanie zimna jest przeciwskazane, ponieważ wywołuje nadmierny skurcz naczyń pojawiający się w tętnicach palców.

Przeciwskazaniem do terapii zimnem jest również choroba Buergera objawiająca się zakrzepowo – zarostowym zapaleniu naczyń. Przeciwskazaniem do zastosowania zimna w warunkach krioterapii jest krioglobulinemia. Cechuje się istnieniem białka we krwi. Zimno prowadzi do wytworzenia się we krwi osadu, który blokuje naczynia krwionośne i powoduje miejscowe niedokrwienie. Choroba ta związana jest z niektórymi chorobami tkanki łącznej takimi jak RZS lub toczeń rumieniowaty.

Zimno jest nie zalecane w chorobach tętnic wieńcowych i dusznicy bolesnej. Ból stenokardialny może być wywołany zimnem, jeśli stosowane jest ono na okolicę lewego ramienia. Nie ma jednak wielu dowodów potwierdzających to przeciwskazanie. Stosując zimno na większą powierzchnię ciała, można doprowadzić do wzrostu ciśnienia tętniczego krwi.

Stanowi to zagrożenie dla osób mających nadciśnienie tętnicze niewyrównane. Zaleca się wtedy monitorowanie ciśnienia krwi. Pływanie w zimnej wodzie i lodzie wymaga przygotowania, aklimatyzacji i, co ważniejsze, zanurzenia w zimnej wodzie i powinno być podejmowane tylko pod odpowiednim nadzorem, aby uniknąć obrażeń lub śmierci.

Nawet w przypadku najbardziej doświadczonych pływaków na lodzie zanurzenie w zimnej wodzie niesie ryzyko śmierci. Płuca kurczą się w ciągu pierwszych kilku sekund, po czym następuje niekontrolowana hiperwentylacja i utrata kontroli oddechu. Częstość akcji serca, ciśnienie tętnicze i pojemność minutowa serca gwałtownie wzrastają, przy jednoczesnym zwężeniu naczyń obwodowych.

Podsumowując:

Regularne i bezpieczne podchodzenie do morsowania ma pozytywny wpływ na układ odpornościowy, krwionośny, hormonalny oraz przyczynia się także do dobrej kondycji psychicznej człowieka. Jednak nieodpowiednie przeszkolenie i brak doświadczenia może stanowić zagrożenie dla zdrowia. Zaleca się  stopniowe przyzwyczajanie ciała do tego typu zabiegów najlepiej pod okiem opiekuna.

Piśmiennictwo:

1. Knechtle, Z. Waśkiewicz, C. Victor Sousa, L. Hill, and Pantelis T. Nikolaidis, „Cold water swimming—benefits and risks: a narrative review”,

C. Mila-Kierzenkowska , B. Augustyńska , A. Woźniak , T. Boraczyński , R. Wesołowski , P.Sutkowy , K. Szewczyk-Golec, „Wpływ zmian temperatury otoczenia na wskaźniki stresu oksydacyjnego we krwi osób regularnie poddających się kąpielom zimowym”.