Stwardnienie rozsiane – przyczyny, objawy, leczenie

Czym się charakteryzuje stwardnienie rozsiane?

 Stwardnienie rozsiane (sclerosis multiplex, SM) – to przewlekła choroba, która ma charakter zapalno – demielinizacyjny. Charakterystyczną cecha dla tej choroby są rozsiane zmiany w środkowym układzie nerwowym, które wieloetapowo rozprzestrzeniają się.

Obszary które dotyka stwardnienie rozsiane:

• wzrok
• mózg
• dzeń kręgowy
• czucie
• mięsnie
• mózg
• aparat mowy
• układ pokarmowy
• układ moczowy

Objawy stwardnienia rozsianego

Na początku, ciężko jest zdiagnozować stwardnienie rozsiane. Zazwyczaj występuje jeden objaw, np. pozagałkowe zapalnie nerwu wzroku – pogarsza to zdecydowanie wzrok pacjenta. Objawy związane ze wzrokiem, mogą wystąpić u pacjenta nagle (chwilowo), lub stale pogorszyć wzrok. Nazywany przez pacjentów oczopląs i zawroty głowy, świadczą o coraz intensywniejszym ataku przez SM. Nawracające problemy związane ze wzrokiem, również powinny być lampką ostrzegawczą. Jednakże, najczęściej chorobę można zaobserwować, gdy występują następujące objawy:

• Zaburzenie czucia (inaczej odczuwany dotyk, inaczej odczuwany ból czy też temperatura);
• Wrażenia czuciowe w obrębie kończyn;
• Częste uczucie drętwienia kończyn, mrowienia bądź specyficzne uczucie kłucia

Stwardnienie rozsiane, może zaatakować cały układ nerwowy, jeżeli pacjent przychodzi z objawami takim jak podwójne widzenie, bóle i zawroty głowy, może to świadczyć o szerokim zakresie ataku SM na układu nerwowego.  

Oprócz standardowych i najczęstszych objawów wymienionych wyżej, występują również takie objawy jak:

• problem z koordynacją ruchową;
• ciężkość i bóle nóg;
• częstsze odczuwanie zmęczenia;
• zaburzenia snu;
• sztywność mięśni;
• skurcze;
• ogólne poczucie osłabienia

Rozwój choroby

W efekcie rozwijającego się stwardnienia rozsianego u pacjenta, często można zaobserwować rozwijający się niedowład jednej lub obu rąk czy też nóg. Rozpowszechnianie się choroby może również doprowadzić pacjenta do trudności w płynności ruchu czy też do nadmierne drżenie kończyn podczas wykonywania jakiekolwiek ruchu.

Psychika vs. stwardnienie rozsiane

Choroba, w rozwiniętym stadium doprowadza pacjenta do inwalidztwa, co odpija się również na zdrowiu psychicznym. Mówi się, że 2/3 pacjentów mogą doświadczyć poprzez SM depresji i innych zaburzeń nastroju. Na depresje podczas choroby nie tylko wpływ ma sam jej przebieg i samopoczucie wynikające z wizji przeszłego inwalidztwa, ale również leki przyjmowane, które są na bazie dużej dawki hormonów sterydowych oraz interferonu. Szacowane jest, że zagrożenie samobójstwem wśród pacjentów z SM jest kilkakrotnie większe, niż w populacji ogólnej. Leczenie depresji w przebiegu SM często wymaga współpracy neurologa i psychiatry, a polega na zastosowaniu leków przeciwdepresyjnych oraz oddziaływań psychoterapeutycznych. Prócz ogólnej depresji mogą wystąpić również inne zaburzenia psychiczne takie jak:

• Zaburzenia afektywne dwubiegunowe;
• Lek uogólniony;
• Psychoza;
• Patologiczne emocje płaczu i śmiechu

Przyczyny stwardnienia rozsianego

Dotychczas nie udało się jeszcze konkretnie określi, dokładnej przyczyny. Wiadomo jednak, że jeżeli jest to choroba autoimmunologiczna, cały układ odpornościowy pacjenta atakuje komórki układu nerwowego. Poprzez badania kilkunastu set pacjentów cierpiących na SM, określono kilka czynników, które w jakimś stopniu mogą przyczynić się do zachorowania na stwardnienie rozsiane, między innymi są to:

• przedział wiekowy między 20 a 40 rokiem życia;
• palenie tytoniu;
• chora tarczyca;
• cukrzyca typu I;
• płeć żeńska;
• zapalenie jelita;
• otyłość w wieku dojrzewania;
• duży brak witaminy D

Leczenie pacjentów ze stwierdzonym stwardnieniem rozsianym

Niestety, mimo szeregu specjalistów medycyny oraz ciągłego rozwoju wyleczenie całkowite pacjenta ze stwierdzonym stwardnieniem rozsianym jest niemożliwe. Osoba chora, boryka się z tą chorobą do końca życia, wynika to z tego względu, iż nie udowodniono skąd bierze się główna przyczyna choroby. Mimo wszystko stosuje się leczenie objawowe oraz podaje się leki immunomodulujące, czyli modyfikujące przebieg zachorowania. Najlepszym i najskuteczniejszym leczeniem i skróceniem czasu trwania objawów neurologicznych w trakcie rzutów SM poprzez zaordynowanie glikokortykosteroidów.

Wobec pacjentów stosuje się również leki zwalniające rozwój choroby lub leki uśmierzające ból. Leki są dobierane indywidulanie do pacjenta. W sytuacjach wyjątkowych pacjenta dopuszcza się leczenie natalizumabem lub fingolimodem. W naprawdę ciężkich i trudnych przypadkach w postaci nawracająco-zwalniającej stosuje się także leczenie immunosupresyjne mitoksantronem. Zalecana również jest rehabilitacja, pod okiem specjalisty. Często rehabilitacja ma bardzo pozytywny wpływ na pacjentów, ponieważ pomaga w usprawnieniu ruchów oraz samopoczucie fizyczne i psychiczne podnosi się.

Jak zdiagnozować stwardnienie rozsiane?

Wybór dobrego lekarza to podstawa. Szczegółowy wywiad oraz wykonanie badań neurologicznych. Jednym z najpopularniejszych badań do wykrycia SM jest badanie rezonansowe magnetyczne oraz wykonanie nakłucia lędźwiowego i pobranie płynu mózgowo – rdzeniowego (PMR).