Kiedy wyczuwamy na skórze małego guzka albo grudkę, często panikujemy – jesteśmy nauczeni się ich obawiać, ponieważ często są wczesnym sygnałem raka. Czasami jest to jednak coś o wiele mniej groźnego – zazwyczaj są to torbiele naskórkowe.
Czym są torbiele naskórkowe?
Torbiele naskórkowe, zwane też łojowymi, to niezłośliwe guzki, które rosną pod naszą skórą. Mogą pojawiać się na skórze głowy, za uszami, na plecach czy w okolicy pachwin, a więc w miejscach, w których często mocniej się pocimy. Chociaż nie są zbyt estetyczne, nie są to zmiany rakowe.
Rozróżniamy najczęściej dwie przyczyny torbieli naskórkowych. Te o charakterze bardziej łojowym są spowodowane przez gruczoły wydzielające sebum, które jest niezbędne do nawilżania naszej skóry. Jeżeli jednak jest ono wytwarzane w zbyt dużych ilościach, może spowodować właśnie powstawanie guzków pod skórą.
Drugą przyczyną może być nagromadzanie się martwego naskórka pod powierzchnią skóry. W normalnych warunkach jest on „zrzucany” w ciągu dnia. Czasami jednak zaczyna się on nawarstwiać pod skórą, tworząc torbiel.
Objawy torbieli naskórkowej
Zazwyczaj torbiele naskórkowe pojawiają się na naszym ciele w postaci małych grudek, które mają rozmiar ziarnka grochu, ale czasami mogą urosnąć nawet do kilku centymetrów. Rosną bardzo powoli i zazwyczaj nie sprawiają bólu. Wyjątkiem jest przypadek, kiedy wda się zapalenie, co może doprowadzić do infekcji lub kiedy znajdują się np. na szyi i są podrażniane kołnierzykiem koszuli itp. W pewnych sytuacjach małe torbiele mogą wydzielać też płyn o nieprzyjemnym zapachu.
Zazwyczaj torbiele po pewnym czasie znikają same. Jeżeli jednak wda się infekcja albo kiedy znajdują się w bolesnym miejscu, możemy skonsultować się z lekarzem i przejść do leczenia.
Przyczyny powstawania torbieli naskórkowej
Nasz naskórek składa się z wielu warstw komórek, które stale się złuszczają. Czasami jednak zamiast naturalnie zniknąć z powierzchni naszej skóry, wnikają one głębiej w jej warstwy. Właśnie to nagromadzenie często prowadzi do powstawania torbieli. Do ich powstawania może przyczynić się też trądzik oraz zapalenie mieszków włosowych.
Wydzielina, która kryje się w torbieli, pochodzi z komórek, które tworzą ściany cyst. Wydzielają one białko zwane keratyną. Czasami może powodować ono nieprzyjemny zapach.
Jak zdiagnozować torbiel naskórkową?
Zazwyczaj w takim przypadku wystarczy zbadanie naszej skóry przez lekarza – nie musi to być nawet dermatolog, chociaż prawdopodobnie zostaniemy do niego skierowani. Przed wizytą warto zanotować, kiedy pojawiła się torbiel, czy towarzyszą jej inne objawy, jak np. ból i czy po raz pierwszy mamy taki problem. Czasami lekarz może zlecić też testy, które pomogą mu określić czy torbiele mogą być oznaką innej choroby.
Leczenie torbieli naskórkowych
Dobra wiadomość jest taka, że w przypadku większości torbieli naskórkowych znikają one same. Czasami zostają na naszej skórze, ale jeżeli nie wdaje się zapalenie i nie przeszkadzają nam one w codziennym życiu, to nie musimy nic z nimi robić. Jak jednak wiemy, zdarzają się również poważniejsze przypadki. Czasami lekarz może podjąć decyzję o wykonaniu biopsji, aby upewnić się, że torbiel naskórkowa nie jest oznaką nowotworu. Dzieje się tak w ok. 1 % przypadków. Czasami pod stosunkowo niewinnie wyglądającą torbielą może kryć się rak podstawnokomórkowy – najczęstsza postać raka skóry – lub rak płaskonabłonkowy. Oczywiście wtedy lekarz może podjąć decyzję o konieczności usunięcia zmian.
Jeżeli z kolei doszło do zapalenia w torbieli, lekarz może wstrzyknąć do niej sterydy, aby zmniejszyć obrzęk. Taka torbiel może też czasami wymagać chirurgicznego usunięcia. Taki zabieg może też być zalecany w przypadku kiedy torbiel jest w miejscu, które powoduje wypadanie włosów (skóra głowy) albo dyskomfort podczas ubierania się. Obecnie takie zmiany usuwane są laserowo, więc zabieg nie jest problemem.
Kiedy zacząć martwić się torbielą?
Jeżeli nasza zmiana jest mała i nie przeszkadza nam w codziennym życiu, zazwyczaj nie musimy podejmować działań. W większości przypadków taka torbiel zniknie sama. Jeżeli jednak jest w miejscu, w którym jest stale podrażniana albo zaczyna zmieniać wygląd (zaczerwienienie, ropa), warto zapytać o to lekarza podczas następnej wizyty kontrolnej. Może zastosować on leczenie albo uspokoić nas, że zmiana jest niegroźna. Dzięki temu będziemy spokojniejsi, wiedząc, że wszystko jest pod kontrolą specjalisty.
