W zdrowym organizmie układ moczowy powinien być jałowy, wyjątkiem może być tylko ujście cewki moczowej, przez którą drobnoustroje mogą wnikać i kolonizować inne części układu moczowego.
Zdecydowanie częściej problem ten dotyczy kobiet, ze względu na budowę anatomiczną. Zwiększone ryzyko zakażeń układu moczowego występuje także u dzieci, ze względu na wady wrodzone . Szacuje się, że 40% przypadków stanowią zakażenia szpitalne, a 10-20% poza nim.
Definicja zakażenia układu moczowego
Obecność drobnoustrojów (bakterii, wirusów, grzybów) w drogach moczowych położonych powyżej zwieracza pęcherza moczowego.
Głównym patogenem Zakażenia układu moczowego bo aż 70-90% przypadków jest bakteria Escherichia coli. Natomiast u kobiet aktywnych seksualnie Staphylococcus saprophyticus. Za zakażenie układu moczowego mogą być odpowiedzialne również grzyby – Candida albicans, dotyczy to najczęściej chorych na cukrzycę oraz stosujących antybiotykoterapie czy leki immunosupresyjne.
Czynniki ryzyka zakażenia układu moczowego
- Wiek – upośledzenie aktywności wydzieliny prostaty, spadek produkcji estrogenów, zaburzenia oddawania moczu (zastój)
- Ciąża – zmniejszenie napięcia mięśniówki moczowodów, ucisk macicy na moczowody i pęcherz, glikozuria
- Kamica dróg moczowych
- Cewnikowanie i zabiegi urologiczne
- Zmiana flory bakteryjnej – antybiotykoterapia, leki immunosupresyjne
- Cukrzyca – glikozuria, mikroangiopatia i neuropatia
- Zaleganie moczu w pęcherzu
Objawy zakażenia układu moczowego:
- Dyzuria – ból, pieczenie, dyskomfort w czasie oddawania moczu
- Częste lub stałe parcie na mocz
- Częstomocz
- Krwiomocz ( 40%)
- Bóle w okolicy dolnej części brzucha
- W przypadku zakażenia nerki- gorączka, ból w okolicy nerki, nudności, wymioty.
- U dzieci – gorączka, rozdrażnienie, brak apetytu, bóle brzucha, wymioty
Profilaktyka nawracającego zakażenia układu moczowego:
- Spożywanie płynów -> zwiększenie diurezy, częstsze mikcje (szczególnie przed współżyciem)
- Właściwa higiena
- Unikanie środków plemnikobójczych
- Sok żurawinowy -> osłabienie adhezji bakterii do nabłonka
- Dopochwowe kremy z estrogenami -> po menopauzie, skuteczność podawana w wątpliwość
- Dopochwowe preparaty z Lactobacillus (probiotyk)
- Immunoprofilaktyka -> liofilizowane coli
Leczenie:
Antybiotykoterapia stanowi podstawę leczenia zakażeń układu moczowego. Istotne w dzisiejszych czasach jest to, aby zastosować lek celowany. Dlatego niezbędne jest przeprowadzenie badania bakteriologicznego moczu oraz wywiadu z pacjentem. U dorosłych w ostrym niepowikłanym oraz nawracającym zapaleniu pęcherza najczęściej stosuje się: FURAZYDYNE, KOTRIMAZOL, FOSFOMYCYNE. Lekami II wyboru są: fluorochinolony, amoksycylina + kwas klawulanowy w celu leczenia zakażenia układu moczowego.
Piśmiennictwo:
- Ostrowska , A. Strzelczyk , A. Różalski , P. Stączek, Biofilm bakteryjny jako przyczyna zakażeń układu moczowego – mikroorganizmy patogenne, metody prewencji i eradykacji,
- Szczeklik, P. Gajewsk, Interna Szczeklika,
- Janiec, Farmakodynamika, tom 2, podręcznik dla Studentów Farmacji
Jeżeli masz te niepokojące objawy zakażenia układu moczowego, pamiętaj o możliwości umówienia się na konsultację lekarską online, nie wychodząc z domu.