0 +
Telekonsultacji Lekarskich
0 +
Telekonsultacji dziennie
0 minut
Średni czas oczekiwania
0 %
Zadowolonych z wizyty Pacjentów

W kleszczach strachu – choroby przenoszone przez kleszcze

Kleszcze są jednym z największych rezerwuarów patogenów chorobowych w świecie pasożytów. Ich naturalnym środowiskiem są tereny zielone na obszarze Europy Środkowej, Wschodnich Stanów Zjednoczonych oraz Rosji. Kleszcze przenoszą wiele chorób bakteryjnych oraz wirusowych, w Polsce największe znaczenie ma bakteryjna borelioza oraz wirusowe odkleszczowe zapalenie mózgu.

Kleszcze

Kleszcze: Organizm doskonały?

Organizm kleszcza zapewnia idealne warunki do przekazywania chorobotwórczych drobnoustrojów. Łatwość przekazania infekcji wynika między innymi z:

  • Sposobu odżywiania. Kleszcz, w trakcie cyklu życiowego, korzysta z wielu żywicieli, zazwyczaj dzikich zwierząt. Utrzymywanie długotrwałego, bezpośredniego kontaktu z krwią wielu potencjalnie zakażonych organizmów sprawia, że ryzyko zakażenia przypadkowego żywiciela, jakim jest człowiek, jest relatywnie duże.
  • Długowieczności. Kleszcze są zwierzętami żyjącymi relatywnie długo. Zakażony odkleszczowym zapaleniem mózgu kleszcz może czekać na swoją ofiarę nawet do 5 lat.
  • Podróżowania. Niektóre gatunki kleszczy podróżują wraz ze swoimi żywicielami – ptakami wędrownymi. Fakt ten sprzyja przenoszeniu chorób w tereny teoretycznie wolne od chorób odkleszczowych.

Borelioza

Borelioza to najczęstsza choroba bakteryjna przenoszona w Polsce przez kleszcze. Jest łatwo uleczalna, pod warunkiem szybko wdrożonej antybiotykoterapii. Ryzyko zakażenia boreliozą po ukłuciu rośnie wraz z czasem pasożytowania na żywicielu oraz wraz z intensywnością niewprawnych metod usunięcia pasożyta ze skóry. Wyróżnia się 3 stadia choroby, każde stadium różni się objawami oraz leczeniem.

  • Stadium wczesne ograniczone – pojawia się po ok. 7 dniach od ukłucia przez kleszcze. Charakteryzuje się występowaniem objawów grypopodobnych oraz charakterystycznym rumieniem pełzającym. Rumień to niebolesna, nieswędząca zmiana skórna o charakterystycznym kształcie tarczy strzelniczej (czerwona plamka z czerwoną obwódką o średnicy ponad 5cm). Objawy w przypadku niestosowania antybiotyków znikają po ok. 4 tygodniach. Rzadkim objawem stadium wczesnego ograniczonego jest pojawienie się chłoniaka limfocytowego skóry. Przy braku skutecznego leczenia, choroba może przejść w następną fazę.

  • Stadium wczesne rozsiane – rozwija się w trakcie kilku tygodni do kilku miesięcy od infekcji. Charakteryzuje się chorobowym zajęciem stawów, mięśnia sercowego oraz układu nerwowego (neuroborelioza). Objawy stadium to między innymi ból stawów, zaburzenia rytmu serca oraz porażenie nerwów czaszkowych (porażenie objawia się np. niedowładem mięśni twarzy).
  • Stadium późne – pojawia się kilka lat po zakażeniu. Charakteryzuje się zanikowym zapaleniem skóry kończyn, przewlekłym zapaleniem stawów, trwałymi uszkodzeniami mięśni i ścięgien oraz dotkliwymi objawami neuroboreliozy.

Rozpoznanie boreliozy stawia się przy pomocy testów serologicznych – wykrycia swoistych przeciwciał. Wykonanie testu na przeciwciała w przypadku braku objawów klinicznych nie jest wskazane, antybiotykoterapia (jedyna skuteczna metoda leczenia) jest uzasadniona jedynie w przypadku obecności objawów.

Antybiotykoterapia opiera się na podawaniu, dostosowanych do fazy choroby, chemioterapeutyków przez okres od 2 do 4 tygodni.

W przypadku obecności rumienia wędrującego lub innych objawów wczesnej fazy choroby, najczęściej stosowane leki to amoksycylina podawana doustnie 3 razy dziennie lub doksycyklina podawana 2 razy lub raz na dobę.

Odkleszczowe zapalenie mózgu

Zakażenie wirusem odkleszczowego zapalenia mózgu przebiega nagle oraz dwufazowo. Rozpoznanie stawia się, podobnie jak w boreliozie, na podstawie badań serologicznych.

Pierwsze stadium ok. 7 dni po ukłuciu to faza zwiastunowa. Charakteryzuje się objawami grypopodobnymi, nudnościami, wymiotami oraz biegunką. U większości chorych dochodzi do samoistnego wyleczenia po ok. tygodniu.

Niekiedy po kilku dniach od ustąpienia fazy zwiastunowej dochodzi do neuroinfekcji. Przebieg neuroinfekcji charakteryzuje się zapaleniem mózgu, móżdżku lub rdzenia kręgowego. Śmiertelność choroby to ok. 1%.

Leczenie odkleszczowego zapalenia mózgu jest jedynie objawowe, nie ma skutecznego swoistego leczenia choroby. Możliwe jest natomiast skuteczne szczepienie ochronne. Szczepienie wykonuje się zazwyczaj poprzez podanie 3 dawek szczepionki domięśniowo. Więcej o szczepieniu pod linkiem.

Metody nieswoiste

W celu minimalizowania ryzyka infekcji, przekazanej przez kleszcza, należy podjąć kroki takie jak:

  • Osłonięcie skóry podczas pobytu w lesie lub na łąkach
  • Stosowanie repelentów – środków odstraszających kleszcze
  • Kontrola skóry całego ciała po powrocie z terenów leśnych
  • Jak najszybsze usunięcie kleszcza w przypadku ugryzienia
  • Ochrona zwierząt domowych poprzez stosowanie repelentów oraz kontroli skóry zwierzęcia.

W przypadku podejrzenia u siebie objawów boreliozy lub odkleszczowego zapalenia mózgu, szczególnie w przypadku ugryzienia przez kleszcza, należy zgłosić się po pomoc lekarską. Należy pamiętać, że ugryzienie przez kleszcza można przeoczyć, brak wykrytego ukłucia nie wyklucza pojawienia się chorób odkleszczowych.

Piśmiennictwo:

Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika.

Antoni Deryło, et al., Parazytologia i akroentomologia medyczna

Udostępnij ten artykuł

Share on facebook
Facebook
Share on twitter
Twitter
Share on linkedin
LinkedIn
Share on whatsapp
WhatsApp
Share on email
Email

Ta strona korzysta z ciasteczek aby świadczyć usługi na najwyższym poziomie. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie. Musisz zaakceptować by korzystać z serwisu