- zarodźca ruchliwy (Plasmodium vivax) – zaliczany do najróżniejszych
- zarodźca pasmowy (Plasmodium malariee)
- zarodźca sierpowaty (Plasmodium falciparum) – zaliczany do najgroźniejszych
- zarodźca owalny (Plasmodium ovale)
- zarodźca małpi (Plasmodium knowlesi)
CIEKAWOSTKA: W 1921-1925 stwierdzono około 16 tysięcy zachorowań na malarie. W latach 1921-1926 podjęto pierwszą próbę zwalczania malarii w Polsce. W 1938 dzięki podjęci próby zwalczania malarii zarejestrowano już tylko 316 przypadków tej choroby, wywołanej głównie przez P. vivax.
Przyczyny Malarii i rodzina Anopheles
Malaria, która jest wywołana przez pasożyty z rodzaju Plasmodium i ma swoich żywicieli pośrednich, czyli komary. Największe zanotowania osób chorych na malarie, są w szerokościach geograficznych w których występują owady. Aby choroba wystąpiła u człowieka, pierw cały proces musi zajść u komara. Musi dojść do różnicowania i zapłodnienia pasożytów, które dopiero w ślinie widliszki przedostają się do układu krwionośnego człowieka. Dokładniej ujmując owad ze śliną wprowadza do naszego organizmu pasożyta, który wędruje do wątroby, gdzie ulega przekształceniu i namnożeniu.
Warto też dodać, że rodzina Anopheles liczy około 400 różnych gatunków, z czego 30 to wektory malarii czy też inaczej mówiąc samice. Komarzyce składają jaja w wodzie, a następnie z jaj wykluwają się larwy. W efekcie końcowym stają się dorosłymi komarami, które potrzebują zróżnicowanego środowiska do życia.
Objawy malarii
Malarii w pierwszych dniach nie da się dostrzec, ponieważ objawy występują dopiero dla zarodźca sierpowatego 7–14 dni, 7–30 dni dla zarodźca pasmowego i 8–14 dni dla zarodźca ruchliwego i owalnego. Pierwsze objawy, są bardzo często bagatelizowane i mylone z zwykłą grypą, np.:
- obfite poty
- wysoka gorączka – nawrotna (napada co 24/48/72 godziny)
- dreszcze
- biegunka
- nudności
- wymioty
- osłabienie organizmu
- poczucie ogólnego zmęczenia
- bóle głowy
- bóle mięśni
Niestety bagatelizowanie objawów i nieleczenie się pod kontem malarii mogą mieć drastyczne skutki dla zdrowia danego pacjenta. Do najczęstszych skutków przechodzenia ciężkiej malarii możemy zaliczyć: śpiączkę, zaburzenia na tle psychicznym, uszkodzenia nadrządów wewnętrznych a nawet do śmierci.
Jak prawidłowo leczyć malarie?
Jeżeli dany pacjent uda się z wyżej wymienionymi objawami w pierwszych dniach ataku malarii, bardzo często lekarze są w stanie wyleczyć taką osobę poprzez zastosowanie jednej metody lub więcej, niżej wymienionych:
- prymachina, pirymetamina – liczba dawek wynosi tu około 7-14 i trwa 7dni. Zabijanie postaci zarodźca schizonty w tkankach gametocyty. Działania niepożądane: depresja, anemia.
- chlorochina – liczba dawek wynosi około 3 i trwa 48h. Zabijanie postaci zarodźca schitozy. Działania niepożądane: świąd, zawroty głowy.
- chinina – liczba dawek wynosi około 21 i trwa 7dni. Zabijanie postaci zarodźca schitozy. Działania niepożądane: tinnitus, zawroty głowy, gorączki.
- artesunat + amodiachina – liczba dawek wynosi około 3 i trwa 48h. Zabijanie postaci zarodźca schitozy i gametocyty.
Za najbardziej skuteczny lek uznaje się meflochine, lecz wywołuje on liczne działania niepożądane.
Dla chorych lekarze również przygotowują leczenie wspomagające i łagodzące objawy:
-leki przeciwdrgawkowe
-leki przeciwgorączkowe
-kroplówki nawadniające
Każdy pacjent jest leczony indywidualnie, co wynika ze specyfiki przechodzenia malarii oraz od własnego organizmu i układu odpornościowego. W bardzo ciężkich przypadkach najlepszą opcją jest wybranie się do ośrodka, w którym jest szereg specjalistów zajmujących się leczeniem chorób tropikalnych np. w Warszawie lub Gdyni. Często lekarze decydują się na leczenie zarażonego pacjenta przez malarie poprzez dializę nerek lub przetoczenie krwi.
W przypadku choroby wywołanej przez zarodźca pasmowatego stwierdzono trzy mechanizmy patogenetyczne:
- niedotlenienie tkanek;
- aktywacja cytokin: TNF, IL-1, IL-6;
- sekwestracja krwinek czerwonych.
Warto też dodać, że malaria tak jak każda inna choroba ma wiele powikłań, w malarii dzielone one są na dwie grupy :
POŹNE:
- zespół nerczycowy
- zwłóknienia wsierdzia
- chłoniak burkitta
WCZESNE:
- niewydolność płuc
- zaburzenie układu krwionośnego
- hipoglikemia
- niewydolność nerek
- niedokrwistość
- wstrząs
CIEKAWOSTKA: W badaniach laboratoryjnych u pacjentów z objawową malarią stwierdza się wzrost aktywności aminotransferaz, proteinurię, urobilinogenurię, wzrost aktywności LDH w osoczu, wzrost stężenia sorbitolu i jonów Na+.
Jak zapobiegać zachorowaniu na malarie?
Mimo szybkiego rozwoju medycyny, nie powstała szczepionka ochraniająca nas przed malarią, natomiast zachowując środki ostrożność możemy zapobiec zachorowaniu. Liczne zespoły naukowe pracują nad uzyskaniem skutecznej szczepionki przeciw malarii już od wielu lat. Ze względu na pewne cechy cyklu życiowego zarodźca (głównie chodzi o jego wewnątrzkomórkowy rozwój) uzyskanie takiej szczepionki natrafia na różne trudności i nadal nie jest stosowane jako najskuteczniejsza metoda profilaktyczna
Jeżeli planujemy podróż w egzotyczne miejsca, dobrym rozwiązaniem jest zainstalowanie na oknach lub drzwiach balkonowych moskitiery. Zakup kapelusza z moskitierą, również jest w stanie zapobiec a także środek odstraszający komary, lecz taki który zawiera minimum 30% DEET
